Spor masajı, klasik masajın bilinen manipülasyonlarının performansı desteklemek, yaralanmayı önlemek ve toparlanmaya yardımcı olmak gibi sportif amaçlara dönük olarak uygulanmasıdır. Spor masajında stroking, kneading ve tapotement gibi tekniklerin yer aldığı İsveç masaj metodu esas alınmaktadır.
Masajın sporda kullanımı, olimpiyat oyunları sırasında tanınma ve kabul edilmesi ile güçlenmiştir. Callaghan (1993), Büyük Britanya takım fizyoterapistlerinin, yaz ve kış olimpiyatlarında atletler üzerinde masajı yaygın bir şekilde uyguladığını belirtmiştir.
Spor Masajının Amaçları
-Sporcuya pasif ısınma sağlamak,
-Sporcunun ruhsal gerginliklerini gidermek,
-Kasları uyararak sportif aktivite için hazırlamak,
-Sportif motivasyona katkıda bulunmak,
-Geçirilmiş sakatlıklar sonucu sporcuda oluşan güvensizliği gidermek,
-Aktivite sonrası oluşabilecek kas gerginliğini ve krampları gidermek,
-Aktivite sonrası sporcunun makul oranda dinlenmesini sağlamak bir sonraki çalışmanın verimini arttırmak,
-Hareket sisteminin çeşitli sakatlıklarında endikasyon konmuşsa fizyoterapi programlanı içinde tedavi amacıyla masaj uygulanabilir.
Spor masajı antrenman masajı, hazırlık masajı, ara masajı ve aktivite sonrası masaj olmak üzere dört evreye ayrılmaktadır:
Antrenman Masajı
Spordan uzun süre uzak kalanlarda ve sezon başında, sporcunun vücudunda oluşabilecek olası olumsuzları önlemek ve sakatlık riskini azaltmak amacıyla lokal veya tüm vücut masajı şeklinde uygulanır. Uygun ısınma egzersizleri ile birlikte uygulanırsa etkisi artar. Antrenman masajı nöromusküler sisteme gerekli uyarıyı verebilmek için sert ve kuvvetli uygulanmalıdır. Masaj, antrenmanın şekline veya ilgili kas gruplarına lokal olarak yapılabileceği gibi,imkan varsa tüm vücut şeklinde de uygulanabilir. Kas grupları üzerine kuvvetli stroking ve kneading, kaslar ile tendonların yapışma yerlerine ise friksiyon uygulanır.
Hazırlık Masajı
Aktivite öncesi ısınma amaçlı yapılan masajdır. Müsabaka öncesi sporcunun motivasyonu ve performansı açısından önemlidir. Hazırlık devresi, sporcunun gücünü ve yeteneklerini belli bir noktaya yoğunlaştırma alıştırmalarını içerir. Masaj sayesinde kaslara belirli bir uyarı verilmektedir ancak hazırlık masaj uygulamasının sağladığı pasif ısınma, hiçbir zaman aktif ısınmanın yerini tutamaz.
Devre Arasında Masaj
Masaj, spor karşılaşmaları veya antrenmanlar sırasında gerekli görüldüğü durumlarda uygulanabilir. Devre arası masajları hazırlık masajında olduğu gibi kısa süreli olarak uygulanmalıdır.nÖzellikle en çok kullanılan kaslara stroking uygulanabilir. Spazmların giderilmesinde vibrasyon ve shaking kullanılır. Kassal uyarı için ise stroking ve tapotement tercih edilir. Masaj sert manipulasyonları içermemeli ve kesinlikle ağrı verici olmamalıdır. Bununla birlikte devre arasında yapılabilecek en uygun şey, germe egzersizleridir.
Aktivite Sonrasında Masaj
Performans sporcularında sakatlık riski yoğun yüklenme nedeni ile artar. Bu durumu önlemenin yolu, iyi bir toparlanma süreci ve enerji depolarını yenilemekten geçmektedir. Uyku, masaj, sauna, oksijenoterapi, refleksoterapi masajı ve meditasyon gibi yöntemler de toparlanmaya yardımcı pasif dinlenme teknikleri arasında yer almaktadır. Masaj elle uygulanabileceği gibi, elektrikli aletler ile de uygulanabilmektedir. Aktivite sonrası masaj daha çok, hızlanmış metabolizmanın artık ürünleri olan metabolitlerin bir an önce vücuttan atılması amacıyla yapılır.
Spor Masajının Kontraendikasyonları
-Akut spor sakatlıklarında masaj uygulanmaz.
-Isınma devresinde genel vücut masajı yapılmaz.
-Klasik masajın uygulanamayacağı durumlarda sporcuya da masaj yapılmaz.